Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về đức và tài của người cán bộ cách mạng trong giai đoạn hiện nay

 TS. Lương Thị Thúy Nga

Email: luongnga@tnut.edu.vn

ĐẶT VẤN ĐỀ

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đến phẩm chất và năng lực của người cán bộ cách mạng. Người cho rằng, cách mạng là sự nghiệp vinh quang, song đầy khó khăn, gian khổ. Muốn thực hiện thành công sự nghiệp cách mạng ấy, việc phát huy phẩm chất và năng lực của mỗi cán bộ cách mạng đóng vai trò quyết định. Do đó, ngay từ rất sớm, Người đã dày công vun đắp để đào tạo một đội ngũ cán bộ vừa có đức, vừa có tài, vừa hồng lại vừa chuyên cho Ðảng, cho đất nước.

NỘI DUNG

1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đức và tài của người cán bộ cách mạng

Đánh giá cao vai trò của đức và tài đối với người cán bộ cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh không tách rời hai yếu tố này mà đặt chúng trong mối quan hệ biện chứng.

Hồ Chí Minh cho rằng, người cán bộ cách mạng trước hết phải có đạo đức cách mạng, bởi vì “đạo đức là gốc của người cách mạng”. Người khẳng định: “Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân” [1]. Đạo đức là gốc, là nguồn, là nền tảng, bởi vì, muốn làm cách mạng thì trước hết người cán bộ cách mạng phải có cái tâm trong sáng, cái đức cao đẹp đối với giai cấp công nhân, nhân dân lao động, với cả dân tộc mình. Cái tâm, cái đức ấy lại phải thể hiện trong các mối quan hệ xã hội hàng ngày với dân, với nước, với đồng chí, đồng nghiệp, với mọi người xung quanh mình. Phải có tâm, có đức mới giữ vững được chủ nghĩa Mác - Lênin và đưa được chủ nghĩa Mác - Lênin vào cuộc sống.

Đạo đức là gốc, là nền tảng vì liên quan tới Đảng cầm quyền. Hồ Chí Minh trăn trở: Đảng cầm quyền, lãnh đạo toàn xã hội, lãnh đạo Nhà nước, nếu cán bộ, đảng viên của Đảng không tu dưỡng về đạo đức cách mạng thì mặt trái của quyền lực có thể làm tha hóa con người. Người yêu cầu Đảng phải “là đạo đức, là văn minh” [2]. Đảng Cộng sản muốn đóng được vai trò tiên phong thì trước hết phải là một Đảng tiêu biểu cho đạo đức cách mạng, tận tâm, tận lực phụng sự Tổ quốc và nhân dân.

Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh tài của người cán bộ cách mạng là năng lực của họ, được biểu hiện bằng hiệu suất, hiệu quả hoạt động trong một lĩnh vực thực tiễn nào đó. Tài năng của người cán bộ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tâm - sinh lý, trí lực, thể lực, là kết quả của một quá trình học tập, tích lũy kinh nghiệm của mỗi người. Bởi vậy, trong sử dụng cán bộ, Người dạy phải “biết tuỳ tài mà dùng người”. Theo Người, để có được tài năng, người cán bộ cách mạng cần phải tích cực học tập, kiên trì rèn luyện, phải thực hiện lời dạy của Lênin “Học, học nữa, học mãi”.

Đạo đức là cái gốc của người cách mạng, không có nghĩa là tuyệt đối hóa mặt đức, coi nhẹ mặt tài, mà phải nhận thức đức và tài có mối quan hệ mật thiết với nhau. Có đức phải có tài, nếu không có tài sẽ không mang lại lợi ích gì mà còn có hại cho dân. Hồ Chí Minh đã phân tích, người nào có đức mà không có tài cũng chẳng khác gì ông Bụt ngồi trong chùa, không làm hại ai, nhưng cũng chẳng có ích gì. Ngược lại, nếu có tài mà không có đức, thì cũng chẳng khác gì một anh làm kinh doanh giỏi, đem lại nhiều lãi, nhưng lãng phí, tham ô, ăn cắp của công. Như vậy, chỉ có hại cho dân cho nước, còn sự nghiệp của bản thân thì sớm muộn cũng đổ vỡ. Vì vậy, Chủ tịch Hồ Chí Minh đòi hỏi cùng với phẩm chất cách mạng cao quý mỗi cán bộ, đảng viên phải có năng lực mới hoàn thành tốt được nhiệm vụ được giao. Người dạy rằng: “Đảng yêu cầu cán bộ và đảng viên chẳng những thạo về chính trị, mà còn phải giỏi về chuyên môn, không thể lãnh đạo chung chung” [3].

2.  Giáo dục, rèn luyện phẩm chất, năng lực cho đội ngũ cán bộ, đảng viên trong giai đoạn hiện nay

Sau hơn 35 năm đổi mới, đất nước ta đạt được những thành tựu to lớn có ý nghĩa lịch sử. Đổi mới mang tầm vóc và ý nghĩa cách mạng, là quá trình cải biến sâu sắc, toàn diện, triệt để. Sự chuyển đổi từ mô hình quản lý kinh tế theo cơ chế tập trung quan liêu bao cấp sang mô hình quản lý kinh tế theo cơ chế thị trường. Sự chuyển đổi đó đã tác động đến mọi mặt của đời sống xã hội. Bên cạnh những thành tựu to lớn về nhiều mặt thì vẫn còn tồn tại những hạn chế, khuyết điểm cần khắc phục. Trong đó, nguyên nhân cơ bản nhất là vấn đề con người, cụ thể đó là cán bộ và công tác cán bộ. Vấn đề này đã được Đại hội XII của Đảng nêu rõ: “Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên chưa bị đẩy lùi; có mặt, có bộ phận còn diễn biến phức tạp hơn; một số rất ít cán bộ, đảng viên bị phần tử xấu lợi dụng lôi kéo, kích động, xúi giục, mua chuộc đã có tư tưởng, việc làm chống đối Đảng, Nhà nước” [4]. Bên cạnh đó, năng lực của một bộ phận cán bộ, đảng viên cũng là vấn đề đáng quan tâm. Nhiều cán bộ được quy hoạch, bổ nhiệm thần tốc mà chưa phản ánh khách quan, chính xác phẩm chất, năng lực thực sự của cán bộ.

Từ thực trạng công tác cán bộ của Đảng, nhất là việc tu dưỡng, rèn luyện của cán bộ, đảng viên; trước yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; những tác động tiêu cực của mặt trái nền kinh tế thị trường; sự chống phá của các thế lực thù địch bằng “diễn biến hòa bình”; nguy cơ “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, Hội nghị Trung ương 4 (khóa XII) của Đảng đã chỉ rõ yêu cầu cấp thiết hiện nay đòi hỏi Đảng cần chú trọng công tác rèn luyện, xây dựng đội ngũ cán bộ có đủ đức và tài, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng. Đặc biệt, hướng tới Đại hội lần thứ XIII của Đảng, việc lựa chọn, giáo dục, rèn luyện cán bộ, đảng viên lại là vấn đề rất được quan tâm.

Do đó, vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về đức và tài của người cán bộ cách mạng, các cấp ủy đảng, người đứng đầu cần thực hiện tốt một số giải pháp sau đây:

Một là, nhận thức đúng mối quan hệ giữa đức và tài trong xây dựng đội ngũ cán bộ cách mạng hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh gắn với quán triệt, thực hiện nghiêm các quan điểm của Đảng về công tác cán bộ. Tăng cường giáo dục, bồi dưỡng nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho các cấp ủy đảng, cho lãnh đạo, chỉ huy các cơ quan, đơn vị và đội ngũ cán bộ, đảng viên về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của việc giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất, năng lực, phương pháp, tác phong công tác của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Trên cơ sở đó, cần nhận thức đầy đủ hơn, sâu sắc hơn sự cần thiết, nội dung, hình thức, biện pháp giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất, năng lực của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Coi trọng việc phát triển toàn diện, thống nhất cả đức và tài; lấy đạo đức làm gốc cho tài năng phát triển và đức phải có trước tài. Đề cao việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức của người cán bộ, đảng viên là việc làm thường xuyên mà mọi cấp ủy, tổ chức đảng phải nắm vững.

Hai là, kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện của tổ chức, trước hết là của các cấp ủy đảng, của lãnh đạo các cấp với việc thường xuyên tự giáo dục, tự bồi dưỡng, tự rèn luyện phẩm chất, năng lực của chính đội ngũ cán bộ, đảng viên. Cấp ủy và người đứng đầu phải luôn quán triệt và thực hiện tốt việc tu dưỡng, rèn luyện cả về đạo đức và tài năng cho đội ngũ cán bộ ở mọi nơi, mọi lúc, mọi công việc và trong các mối quan hệ. Cần chú ý bồi dưỡng, rèn luyện tình thương yêu sâu sắc đối với con người, với đồng chí, với nhân dân trên lập trường giai cấp công nhân và chủ nghĩa nhân văn cộng sản; sống có nghĩa, có tình, tôn trọng nhân cách, phẩm giá con người; luôn quan tâm, chăm lo nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của cán bộ, công chức, viên chức trong cơ quan, đơn vị và nhân dân. Chú trọng rèn luyện cho cán bộ tinh thần chủ động khắc phục mọi khó khăn, gian khổ, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Mỗi cấp ủy, tổ chức đảng cần khuyến khích và bắt buộc cán bộ phải học tập, tu dưỡng, rèn luyện không ngừng về năng lực, trình độ toàn diện, đồng thời chuyên sâu về chuyên môn nghiệp vụ đảm nhiệm để tiến kịp thời đại. Mỗi cán bộ, đảng viên cũng cần thường xuyên trau dồi tri thức, không ngừng đổi mới, sáng tạo; kiên trì, bền bỉ trong tiếp thu, vận dụng bản chất khoa học, cách mạng của Chủ nghĩa Mác - Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh để giải quyết công việc.

Ba là, tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Thực hiện tốt Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị về “Đẩy mạnh học tập, làm theo tư tưởng, phong cách, đạo đức Hồ Chí Minh”, nhằm xây dựng đạo đức và tài năng cho đội ngũ cán bộ của Đảng ta hiện nay, tạo cơ sở vững chắc để người cán bộ giữ vững phẩm chất cách của mình trước mọi cám dỗ; tạo sự bản lĩnh tốt nhất cho họ trước sự ảnh hưởng của môi trường xã hội và  trước chủ nghĩa cá nhân; giúp họ không thể gục ngã bởi sự quyến rũ của đồng tiền, quyền lực và tham vọng. Đồng thời, hình thành và củng cố phương pháp, tác phong làm việc khoa học, nâng cao chất lượng, hiệu quả công việc đảm nhiệm.

Bốn là, phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, các lực lượng trong giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất, năng lực của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Mỗi chủ thể tham gia hoạt động giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất, năng lực của đội ngũ cán bộ, đảng viên cần xác định rõ vị trí, vai trò, trách nhiệm trong công tác này. Trên cơ sở đó, cần nắm vững nội dung và tìm kiếm các hình thức, biện pháp thích hợp để nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất, năng lực, phương pháp, tác phong công tác của đội ngũ cán bộ, đảng viên, đáp ứng yêu cầu mới của đất nước và dân tộc.

KẾT LUẬN

Như vậy, tư tưởng Hồ Chí Minh về đức và tài của người cán bộ cách mạng có giá trị, ý nghĩa lớn, có tính chất định hướng cho công tác giáo dục và rèn luyện cán bộ, đảng viên  của Đảng, nhất là trong bối cảnh trong nước và thế giới có nhiều biến đổi như hiện nay.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1]. Hồ Chí Minh Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tập 10, tr.292

[2]. Hồ Chí Minh Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tập 12, tr.403

[3].  Hồ Chí Minh Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tập 13, tr.69

[4]. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, Hà Nội, 2016, tr.185.